Yapıda Bilim

1991’de kurulan Ar-Ge bölümü, Yapı Merkezi’nin temel ilkelerinden olan “ileri teknolojiyi kullanmak ve geliştirmek gücümüzdür” ilkesi doğrultusunda faaliyet gösterir. Belli başlı çalışma konuları aşağıda kısaca sıralanmıştır:

İleri Beton Teknolojisi kapsamında Yapı Merkezi Prefabrikasyon ile birlikte, yeni ürün ve malzemeler geliştirmeye yönelik deneysel çalışmalar yürütülmektedir. Bu konuda sonuçlanan bazı araştırma projeleri;

- Normal beton agregası (8mm) ile 240MPa (2400kgf/cm²) dayanımında beton üretimi; 

- 300MPa (3000kgf/cm²) dayanımında reaktif pudra beton üretimi;

- Hafif beton üretimi;

- 120MPa’dan büyük dayanımlar için karışım tasarımının rasyonelleştirilmesi;

- Betonun “olgunluk” parametrelerinden uzun süreli dayanımlarının kestirimi ve Şişli Plaza inşaatında uygulanması;

- “Sürdürülebilir kalkınma kavramı projesi” çerçevesinde, “geri kazanılmış agrega” kullanımı ile çevre dostu beton üretimleri;

- Yerinde beton dayanımına yönelik olarak Yapı Merkezi şantiyelerinde ölçülen yüzey sertlik ve ultrasonik hız okumalarına dayandırılan “dayanım kestirim modelleri”nin geliştirilmesi; mineral katkılı (uçucu kül, yüksek fırın cürufu) betonların uygulama alanlarının genişletilmesi;

- Yeni malzeme geliştirme halinde çimentonun ince kalsit tozu ile ikame edilme araştırma projesi; yeni ürün geliştirme bazında “yarı saydam beton” üretimi.

Deprem Mühendisliği kapsamında Yapı Merkezi’nin kuruluşundan bu yana geliştirilerek devam eden araştırma, çalışma ve etkinliklerde sonuçlanan konular: Aktif fay sistemlerinin sismoteknik yapıları; aletsel dönemde depremlerin yol açtığı maddi/manevi kayıpların envanterlerinin çıkartılması; kuvvetli yer hareketlerine ait (ivme, hız, etkin süre, deprem şiddeti, Arias) parametrelerin incelenmesi; sıvılaşma analiz yöntemleri; tünel/galerilerin sismik analizi.

Tünel Teknolojileri kapsamında sonuçlanan araştırma projelerinden örnekler: Püskürtme betonun kalite kontrolü, çelik lifle güçlendirilen püskürtme beton uygulama alanlarının geliştirilmesi; yerüstü çökmelerin/deformasyonların ölçülmesi, bina hasarları açısından değerlendirilmesi ve yeni kestirim modellerinin geliştirilmesi; büyük çaplı (D≥10m) tünel açma makinelerinin çalışma karakteristik değerleri ile kaya kütle/zemin büyüklüklerinin ilişkilendirilmesi ve performans kestirim modellerinin geliştirilmesi; kesici disk tüketimlerinin kaya/zemin parametreleriyle ilişkilendirilmesi; tünel en kesitini genişletme teknolojileri.

Yapı Rehabilitasyon projeleri kapsamında sonuçlanan araştırma raporlarının bazıları: Mimar Sinan’ın en sık kullandığı “küfeki taşı”nın fiziksel/mekanik ve olgunluk büyüklüklerinin belirlenmesi; küfeki taşının zaman içinde “dayanıklılık” ölçütlerinin yerinde araştırılması, Yapı Merkezi’nin restorasyon çalışmalarında kullandığı tüm kaya birimlerinin fiziksel/mekanik büyüklüklerinin saptanması.

Yeni Deneysel Aletlerin Geliştirilmesi kapsamında çeşitli deneysel aletler üretilmiş ve bunlar Yapı Merkezi şantiyelerinde fiilen uygulanmıştır. Örnekler: Küfeki taşının çekme dayanımı için “çift etkili yumruk test aleti”; beton dayanımının yerinde izlenmesi için “nokta yük deney aleti”; beton blok duvarların hacimsel hava içeriklerinin ve su geçirimsizliklerinin tayini için “hacimsel hava ölçer” ve “yağmur geçirimsizlik deney düzeneği”.

Yeni Ürünlerin Patenti: “Yarı saydam beton” konusu sonuçlanmış ve ürünün patenti 2010 yılında alınmıştır.

Yapı Merkezi 1965 yılından beri ürettiği tüm mühendislik bilgilerini, geliştirdiği analiz/boyutlandırma yöntemlerini ve üstlendiği projelerde edindiği deneyimlerini, ulusal/uluslararası dergilerde ve kongrelerde sunduğu bildiriler, yayınladığı kitaplar ve tartışma yazıları ile sürekli biçimde bilimsel/teknik kamuoyuyla paylaşmıştır. Bu kapsamda 29 adet kitap, 350’yi aşkın makale/bildiri ve tartışma makalesi yayınlanmış; birçok teknik dergide “hakem” görevi üstlenilmiştir.

AR-GE Bölümündeki mevcut ürünlere yeni kullanım geliştirme çalışmaları:

• Donatılı Yapıblok istinat duvarları (1992)
• Panelton - Boşluklu döşeme elemanlarının tünel iksa sistemlerinde kullanılması (1993)
• Cam lifli kaplamaların bina cephesinde kullanımı (1998)
• Subor e-tipi cam liflerin alçı malzemesi ile değerlendirilmesi (1999)
• Hafif agregalı beton üretimi (1999-2003)
• Kendiliğinden yerleşen beton üretimi (2002)

AR-GE Bölümündeki yeni ürün geliştirme projeleri: (Tüm araştırma projeleri Yapı Merkezi Prefabrikasyon A.Ş.ile birlikte yürütülmüştür.)

• Geri kazanılmış agrega projesi (50MPa) (1996)
• Çok yüksek dayanımlı normal agregalı beton projesi (1989-2007)
• 170MPa-10cm3 (1994)
• 190MPa-10cm3 (2006)
• 240MPa-10cm3 (2007)
• Reaktif pudra beton projesi-300MPa-10cm3 (2007)
• Yarı saydam (ışık geçiren) beton projesi (2007)

Endüstriyel problemler için Ar-Ge Bölümünce yürütülen çözüm projeleri:

• Yapı bloklarının yağmur geçirimsizlik araştırma projesi (1992)
• Kartaltepe yaklaşım dolgusunda uçucu kül enjeksiyonu (1992)
• Beton bloklarda karbonatlaşma olayının araştırılması (1998)
• Beton blokların kimi üretim-stok sorunlarının değerlendirilmesi (1999)
• Beton bloklarda boya seçim kriterlerinin belirlenmesi (1999)
• Beton blok üretim projesindeki (İTÜ Metalurji-Kimya Fakültesi ile birlikte) paletlerin korozyonunun araştırılması (2000)

AR-GE Faaliyet Figürleri

Yayınlar 

• 29 Kitap,
• 350’yi aşkın yayınlanmış makale, bildiri ve tartışma yazıları (% 30 uluslararası),
• 1000’i aşkın iç araştırma raporu (% 15 yabancı dilde).

Genel Çalışma Konuları

• İleri Beton Teknolojileri
• Deprem Mühendisliği
• Tünel Teknolojileri
• Ulusal AR-GE Politikaları

İleri Beton Teknolojileri ile ilgili Çalışma Konuları

• Çok yüksek dayanımlı beton (2345 kg/cm² - 235.5 MPa)
• Reaktif pudra beton (3000 kg/cm² - 300 MPa)
• Hafif agregalı beton
• Lif takviyeli beton (özellikle çelik ve cam lifler) ve püskürtme beton
• Kendiliğinden yerleşen beton
• Betonda geri kazanılmış agrega kullanımı
• Plastik esaslı donatılı beton (GFRP, CRP, ARP, vs.) 

Uluslararası Üyelikler

Yapı Merkezi AR-GE Bölümü Dahili Rapor ve Yayınlar Kümülatif Toplamı (1991-2011)

1991-2011 döneminde üretilen dahili rapor, bildiri ve makalelerin yıllık ve kümülatif dağılımı
*Açıklama Notu: 1966-1991 döneminde Yapı Merkezi’nce yapılan yayın, çalışma ve rapor etkinliklerini kapsamaz.

Dahili Rapor (Araştırma-Proje + Çalışma) Bildiri, Makale ve Kitaplar (1991-2011)

Ödüller

• 1996 “Beton Dayanımının Erken Kestirimi” ile Türkiye Prefabrik Birliği Makale Ödülü
• 1997 Türkiye Prefabrik Birliği Bilimsel Çalışma Ödülü
• 2000 “Mevhibe İnönü Tüneli'nde Beton Kalite Kontrol Değerlendirmesi” ve “Uzun Süreli ve Değişik Kür Şartlarında Eğilme Dayanımı Bağıntıları” ile Türkiye Prefabrik Birliği Bilimsel Çalışma Ödülü
• İngilizce, İspanyolca ve Farsça dillerinde yayınladığı (1983, 1987 ve 1992) kitaplardan ötürü, 2002 yılında TMMOB Maden Mühendisleri Odası-İstanbul Şubesi tarafından Sektörde İlk'ler Ödülü
• 2007, 2008 ve 2009 yıllarında, Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kulübü tarafından verilen, Yılın En Fazla Ar-Ge Yapan Firması Ödülü

Patent

Yapı Merkezi Ar-Ge Bölümü’nün Yapı Merkezi Prefabrikasyon ile birlikte deneysel çalışmalarını yürüttüğü “yarı saydam beton” ile ilgili yapılan patent başvurusu, Temmuz 2010 tarihinde kabul edilmiştir. Yapı Merkezi Holding adına kayıtlı 2008/09834 no.lu IŞIK GEÇİREN FİBER OPTİK LİFLİ YARI SAYDAM BETON konulu patent TPE tarafından tescil edilerek belgeye bağlanmıştır.